از سه حقي که فرزند به عهده پدر دارد يکي آنست که به او قرآن بياموزد. يعني يا خود تعليم دهد يا براي فرزندش معلم قرآن بگيرد که در اين رابطه اکثر مسلمين غافل بوده و پدران به اين حق عمل نمي کنند.
اما امام حسين ع که خود قرآن ناطق است براي تعليم قرآن به فرزندش علي اکبرع ،معلم استخدام نمود.وقتي معلم سوره حمد را به علي اکبر تعليم داد وعلي اکبر آن را براي پدرش تلاوت نمود سالار شهيدان آنقدر خوشحال شد که دستورر داد دهان معلم را پراز جواهر کردند ودهها دست لباس گرانقيمت به معلم داد.چند نفر از اصحاب اعتراض کردند که اين جوايز و دستمزد درمقابل کار کوچک معلم زياد است!امام فرمود اين ماديات از بين مي رود ولي کاري که معلم کرده معنوي است وباقي مي ماند.
در.(تفسير منهج الصادقين ذيل آيه اول حمد) روايتي است که اگر معلمي به کودکي بسم الله الرحمن الرحيم ياد دهد خداوند آن کودک وآن معلم وپدرومادر کودک را از دوزخ نجات مي دهد. لذا اسلام تاکيد زيادي بر تعليم قرآن به کودکان دارد و در حديثي فرموده اند:علم در کودکي همانند نقش بر سنگ است و در بزرگی همچون نقش بر روی آب.
احادیثی دراین مورد :
1. پيامبر خدا (صلي الله عليه وآله): كسي كه پيش از بلوغ قرآن بخواند، به تحقيق، در كودكي به او حكمت داده شده است.[1]
2. پيامبر خدا (صلي الله عليه وآله): بهترين شما كسي است كه قرآن را بياموزد و بياموزاند.[2]
3. پيامبر خدا (صلي الله عليه وآله): هيچ كس نيست كه به فرزندش قرآن بياموزد، مگر آن‌كه روز قيامت، بر سر پدر و مادرش تاج پادشاهي گذاشته ميشود و دو لباس بر آنها پوشانده ميشود كه مردم، همانند آن را نديده‌اند.[3]
4. پيامبر خدا (صلي الله عليه وآله): سوره واقعه، سوره بي‌نيازي است. آن را بخوانيد و به فرزندانتان بياموزيد.[4]
5. پيامبر خدا (صلي الله عليه وآله): هرگاه كسي از شما خواست با پروردگارش سخن بگويد، بايد قرآن بخواند.[5]
6. پيامبر خدا (صلي الله عليه وآله): هركس كه خداوند، حفظ كتابش را به او عطا كند و گمان كند كه به كسي چيزي برتر از او داده شده است، بي‌گمان، بزرگ‌ترين نعمت را ناچيز شمرده است.[6]
7. شرح نهج البلاغه: غالب فرزند صعصعه، نزد علي (عليه السلام) رفت و فرزندش فرزدق[7] نيز با او بود. علي (عليه السلام) به وي فرمود: «كيستي؟».گفت: غالب، فرزند صعصعه مجاشعي… . فرمود: «اي ابو اخطل! اين نوجوان همراهت كيست؟». گفت: فرزندم. او شاعر است. فرمود: «به وي قرآن بياموز كه برايش از شعر، بهتر است».[8]
8. امام علي (عليه السلام): حق فرزند بر پدر، آن است كه نام نيك بر او بگذارد و او را به نيكي تربيت كند و قرآن به او بياموزد.[9]
9. امام صادق (عليه السلام): حافظ قرآن كه به آن عمل كند، همراه سفيران (فرشتگان) ارجمند و نيكوكار است.[10]
در منابع تربيتي اسلامي آموزش و تعليم قرآن به كودكان ، به عنوان يكي از وظايف مسلم پدران شناخته شده است . حضرت علي (ع) در مقام شمردن حقوق فرزندان بر پدران خويش در كنار انتخاب نام نيك براي فرزند و تربيت شايستة او ، به تعليم قرآن اشاره مي كند و مي فرمايد :« حق الولد علي والده ان يحسِّنَ اِسمَهُ وَ يحسِّنَ اَدَبَهُ و يعلمه القران “از جمله حقوقي كه فرزند بر پدر خود دارد اين است كه نام نيکو برايش انتخاب کند ، خوب تربيتش کند و به او كتاب خدا را بياموزد ». (باقر زاده 1380)ودرجاي ديگر به پدر فرزدق ،شاعر معروف که فرزند خود را جهت تشويق به خاطر فرا گيري شعر و کلام عرب به خدمت حضرت آورده بود فرمودند” اگر به او قرآن ياد ميدادي برايش بهتر بود ( همان منبع )در جاي ديگر خطاب به امام حسن(ع) مي فرمايد : در اولين قدم براي تربيت تو، از تعليم كتاب خدا و تأويل آن شروع كردم ..
ائمه معصومين (ع) پدران و مادران را براي انجام اين مهم ، فراوان تشويق كرده و اجر و پاداش معنوي خداوند را در قبال اين عمل يادآور شده اند .امام حسن عسكري(ع) فرمودند :خدواند به پدر و مادر پاداش فراواني را عنايت مي كند . آنان با شگفتي سؤال مي كنند : پروردگارا ! اين همه تفضل دربارة ما در قبال چيست ؟ اعمال ما شايستة‌چنين پاداشي نبوده است . در جواب آنها گفته مي شود : هذه بتعليم كما ولد كما القرآن و تبصير كما ايه بدين الاسلام . ” اين همه عنايت و نعمت ، پاداش شماست كه به فرزند خود كتاب خدا ، قرآن را آموختيد و او را در آيين اسلام بصير و بينا تربيت كرديد . (جمعي از استادان ،1382 ص 182)
از طرفي در قران کريم نيز درباره خواند ن و نوشتن و آموزش علم تاکيد شده است .” اقرا باسم ربک الذي خلق ” سوره علق آيه يک و يا ” ن والقلم و ما يسطرون “” قسم يه قلم و آنچه مي نگارد.”
در ارتباط با تعريف و نوع آموزش قران در کودکي و حد و مرز آن مطابق تعريف شوراي برنامه ريزي وزارت آموزش و پرورش ، کميته قرآن ، عبارت است از « انجام هر فعاليتي كه زمينه‌ي آشنايي ، علاقه و ارتباط كودك را با قرآن كريم فراهم آورد و موجب علاقه و انس نوآموز با قرآن شود ».
اين آموزش مي تواند در قالب يك يا چند فعاليت ياددهي و يادگيري با محوريت قرآن‌آموزي انجام شود مانند : گوش دادن به قرائت قرآن ، روخواني ، حفظ ، زيباخواني ، فهم و درك معناي آيات ، آشنايي با داستانها و نكات آموزنده و جذاب قرآن كريم . (شوراي برنامه ريزي درسي قران ص 16)
آموزش قران در دوره پيش از دبستان ضروري و امکان پذير است ، آموزش اوليه قران را از سنخ زبان آموزي بوده وبا استناد به تجربه هاي عملي کودک در زمينه کسب مهارتهاي زباني و تجربه هاي آموزش قران پيش از آموزش رسمي در تاريخ گذشته کشورمان و تجربه برخي از نهاد هاي مردمي در دههاي اخير امکان اموزش قران در کودکي را مورد تاکيد قرار دارد .(همان منبع)بايد توجه داشت که اين امکان و ضرورت و تاثير اين آموزش ها پس از سالها اجرا شدن در مراکز پيش دبستاني با توجه به تغيير برنامه آموزش فارسي در کلاس اول مورد تامل و بررسي است.
البته آموزش قران براي فارسي زبانان در ابتدا سهل و آسان به نظر ميرسد ولي در عمل با مشکلاتي روبه رو ميشود. آسان به نظر ميرسد چون حروف و حرکات هر دو زبان تقريبا يکي است. مشکل است چون از يک سو قران آموز هيچ گون آشنايي قبلي با الفاظ و کلمات آن – بر خلاف زبان فارسي که زبان مادري اوست- ندارد و نيز در خواندن قران با اعراب و اتصالات ، حروف ناخوانا و برخي ويژگي هاي ديگر که با زبان فارسي تفاوت دارد ، رو به روست و از سوي ديگر وقتي آموزش همراه با فهم نباشد، دانش آموزان هر چند ابتدا با علاقه کار را شروع کنند اما به تدريج انگيزه آموختن را از دست مي دهند. چون آموختن هر زباني در چهار مرحله گوش دادن ، گفتن ، خواندن و نوشتن انجام ميشود و آموختن هر کدام از ارکان زبان همراه با فهم است.ولي عموما مرحله اول آموختن قران چنيني نيست . در آموزش قران دانش آموزان گوش ميکنند و مي خوانند ولي نمي فهمندو گفتن و نوشتن نيز معمولا در کار نيست. (انوشه پور و همکاران 1384ص4)بنابراين لازم است برنامه هاي آموزش قران مورد بررسي و تجديد نظر قرار گيرد.
یکی دیگر از نکاتی که در آموزش قران در دوران کودکی باید مورد تامل قرار گیرد توجه به ویژگی های کودک و استفاده از قالب های مورد علاقه کودک نظیر بازی ُ کاردستیُ شعر و قصه و …. در آموزش است.
منو